هزینه‌هایی که به کار خیر «ختم»می‌شود/تشریفات زائد در مراسم ترحیم

مراسم ختم به قول معروف، شتری است که درِ خانه همه می خوابد، اما رتق و فتق این مساله امروزه هزینه های گزافی را روی دوش خانواده ها گذاشته است.

مراسم ترحیم در گذشته های نه چندان دور، بسیار ساده و بی آلایش برگزار می شد و عزاداران از مهمانان با خرما و حلوا پذیرایی می کردند اما امروزه آنقدر در ظواهر برگزاری یک مراسم ختم و سفارش تاج گل و استند و… غرق شده ایم که اصل کار را فراموش کرده ایم، حتی این روزها شرکت ها و موسساتی ویژه طراحی و اجرای مراسم ختم راه اندازی شده که حتی برای گریه کردن بر سر مزار هم افرادی را به استخدام درمی آورند، اجرای گروه موسیقی ویژه مراسم ترحیم هم در برخی از شهرهای بزرگ، به تشریفات مراسم ترحیم اضافه شده است، کار تا اجاره موقت تاج های گل هم پیش رفته است.

در گذشته اگر فردی در محله از دنیا می رفت همسایه ها در اجرای مراسم ختم مشارکت می کردند و معمولا در منزل از مهمانان پذیرایی می شد، اما امروزه این مراسم ها حتی از مساجد هم فراتر رفته و باید در سالن ها و تالارها گرفته شود.

خرید قبر، هزینه غسل، تابلوی موقت بالای مزار، سنگ قبر، عرشه خوان و اکو، سالن سوگواری، اعلامیه ترحیم،‌ کارت دعوت، بنرهای اعلام همدردی و… تنها بخشی از هزینه‌ های هنگفت مردن است که ورثه را به‌ شدت آزار می ‌دهد؛ امروزه مراسم تدفین از مراسم عروسی گران تر شده و هزینه های مراسم ختم، مصیبت خانواده عزادار را دوچندان کرده است.

مشارکت ۱۱۲ خانواده معزا در طرح آزادی زندانیان

اما برای اولین بار در استان آذربایجان شرقی طرح اهدای هزینه های مجالس ترحیم، عزاداری، گل، بنر و ولیمه به منظور آزادی زندانیان جرائم غیرعمد توسط ستاد دیه استان در حال اجراست.

مدیر ستاد دیه استان آذربایجان شرقی در گفتگو با خبرنگار مهر ابراز می دارد: «در ۲ سال گذشته تعداد ۱۱۲ نفر از خانواده های معزا در این طرح مشارکت داشتند.»

رسول تقی پور ادامه می دهد:« در این طرح تاکنون ۸۰ نفر از زندانیان جرائم غیرعمد استان، آزاد و به کانون گرم خانواده های خود بازگشته اند.»

وی با اشاره به وضعیت استان در رابطه با تعداد زندانیان جرایم غیرعمد خاطرنشان می کند: «زندانیان جرایم غیرعمد شهر تبریز در مقایسه با سایر کلانشهرها کم بوده و استان آذربایجان ‌شرقی جزو کمترین زندانی جرایم غیرعمد در سطح کشور است».

دعای خیر زندانیان آزاد شده پشت سر مرحومین

یکی از زندانیان غیرعمد که به تازگی آزاد شده و به جمع خانواده بازگشته است، به خبرنگار مهر می گوید:«من نمی دانم کدام فرد خیری این کار را انجام داده اما کار هرکسی بوده ثواب بزرگی کرده، ما هم تا نفس داریم، برای شادی روح مرحوم که به کمک ما آمد دعا می کنیم و رحمت می فرستیم».

فرزند مرحوم جاوید مهر که هزینه مراسم ختم را به آزادی زندانی اختصاص داده است،در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح می کند: «ما به ستاد دیه مراجعه کردیم و با راهنمایی و طی مراحل قانونی، ۲ نفر از زندانیان جرایم غیرعمد آزاد شدند».

دختر مرحوم دل خون هم به خبرنگار مهر می گوید: «با این کار، تلاش کردیم هم باری از دوش خانواده هایی که گرفتار شده اند برداریم و هم باری از روی دوش جامعه برداریم».

همچنین خانواده مرحوم میلانی ابراز می دارند: «باید همت کنیم که در این زمینه فعالیت عمومی صورت بگیرد تا با فرهنگ سازی، تشریفات مراسم عزاداری و ختم کاهش پیدا کند».

همچنین خانواده مرحوم میلانی ابراز می دارند: «باید همت کنیم که در این زمینه فعالیت عمومی صورت بگیرد تا با فرهنگ سازی، تشریفات مراسم عزاداری و ختم کاهش پیدا کند».

۵۵۶ خانواده چشم انتظارند

گفتنی است، ستاد دیه استان آذربایجان شرقی به دنبال اجرای این طرح با نصب یک بنر در مسجد یا محله خانواده معزا، جامعه را به این کار تشویق می کند تا مردم از این رسم ها اطلاع پیدا کنند.

هنوز ۵۵۶ نفر از زندانیان جرائم غیرعمد استان آذربایجان شرقی، نیازمند کمک خیرین هستند، افرادی که به دلیل فعالیت های اقتصادی و…، ناخواسته ورشکسته شدند و به دلیل عدم پرداخت مبالغ ناچیزی، سال هاست که در پشت میله های زندان به سر می برند.

می توان با کاهش هزینه های اضافی مراسم ترحیم و عزاداری و حذف تشریفات، به چشم انتظاری بسیاری از خانواده ها و فرزندان، پایان داد.

۱۰۲ میلیارد تومان برای آزادی زندانیان غیرعمد نیاز است

رئیس دادگاه های عمومی و انقلاب شهرستان تبریز نیز از راه اندازی شعبه ویژه شورای حل اختلاف مستقر در ستاد دیه خبر می دهد.

محمودیان در گفتگو با خبرنگار مهر، می گوید:«تعداد ۵۵۶ زندانی جرائم غیرعمد در استان آذربایجان شرقی در مجموع به ۱۰۲ میلیارد تومان محکوم شده اند و در زندان هستند.»

وی ادامه می دهد:«این شعبه قصد دارد در سایه حمایت خیرین در جهت برقراری صلح و سازش بین شاکی و شخص زندانی بدهکار تلاش کند».

متولیان نسبت به ساماندهی مجالس ترحیم اقدام کنند

کارشناس ساماندهی تشکل های دینی اداره کل تبلیغات اسلامی آذربایجان شرقی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به ابعاد مختلف مجالس ترحیم عنوان کرد:« یکی از ابعاد مجالس ترحیم، مدیریت جلسه و محتوای آن است که از سوی مداحان و روحانیون ارائه می شود و از طرفی تشریفات برگزاری مراسم که متاسفانه روز به روز افزایش می یابد.»

دکتر محمد فتح الله زاده ادامه داد: «بحث تشریفات به متولیان امر مربوط می شود، متولیان مسجد و صاحبان عزا و مردم در این مساله صاحب نقش هستند که باید در این سه محور، فرهنگ سازی شود که هم مسائل شرعی و هم مباحث اجتماعی آن رعایت شود.»

بحث تشریفات به متولیان امر مربوط می شود، متولیان مسجد و صاحبان عزا و مردم در این مساله صاحب نقش هستند که باید در این سه محور، فرهنگ سازی شود که هم مسائل شرعی و هم مباحث اجتماعی آن رعایت شود

وی خاطرنشان کرد: «اگر به فلسفه برگزاری مجالس ترحیم توجه کنیم که یادآوری مرگ است و برای همه اتفاق خواهد افتاد، تشریفات کاهش پیدا خواهد کرد.»

این مدرس دانشگاه تصریح کرد:« تشریفات مراسم ترحیم با انگیزه های مختلفی صورت می گیرد، یکی می خواهد خود را نشان دهد یکی به دلیل چشم و هم چشمی و… اقدام به برپایی تشریفات در مجالس ترحیم می کند، برای کاهش این هزینه ها باید متولیان مربوطه دست به دست هم بدهند و این گونه مراسم ساماندهی شود.»

فتح الله زاده گفت: «موسسات مردمی نسبت به این کار اقدام کردند و به جای اهدای گل، لوح های سپاس و یا اقلامی را به نیازمندان اهدا می کنند که ثواب آن به روح مرحوم اهدا می شود.»

وی با اشاره به اینکه اهدای تاج گل در مراسم ترحیم در حال گسترش است، گفت: «علت عمده آن خود دستگاه های دولتی هستند که اگر افراد مسئول در درجه اول نسبت به رعایت این مساله اقدام کنند، مردم نیز از آن ها الگو می گیرند.»

این کارشناس مذهبی تاکید کرد: «ابتدا باید راه های جایگزین به مردم معرفی و معین شود تا جامعه به آن سمت هدایت شود.»

فتح الله زاده همچنین با اشاره به اینکه بحث گروه موسیقی ویژه مجالس ترحیم نیز در استان ما نیست و اگر هم باشد به ندرت وجود دارد، اظهار داشت:«همه این ها به این برمی گردد که مجالس بدون هدف برگزار می شود این مساله می تواند در شورای فرهنگ عمومی نیز مطرح شود تا دستگاه های ذیربط مسئول اجرای طرح باشند تا به این صورت مجالس ترحیم ساماندهی شود».

رحمتی که دائمی است

اهدای هزینه های مراسم ختم به آزادی زندانیان جرائم غیرعمد، حوزه سلامت، احداث مدرسه یا مسجد تنها بخشی از این اقدام خداپسندانه است و خانواده های عزادار می توانند به تناسب نیاز منطقه، شهر و محله، نسبت به گسترش این فرهنگ دینی و خدایی، اقدام کنند.

برخی فاتحه ها و رحمت ها به روح درگذشتگان، مستمر و دائمی است و نه تنها عواید معنوی آن نصیب روح عزیز از دست رفته می شود بلکه در این دنیا نیز، حیات تازه ای به برخی از خانواده ها می بخشد.