واکنش رهبر انقلاب به آزادی بیش از ۱۰۰ هزار زندانی نیازمند

به گزارش خبرنگار قضائی خبرگزاری تسنیم، انقلاب اسلامی محل تلاقی تجربه‌‌های علمی ـ عملی با اندیشه‌های اسلامی ـ انسانی در برهه‌ها و مقاطع مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بوده است. همین اتفاق نوین در تاریخ ایران سبب شد تا برخی نهادهای مردمی با شاکله و هویت همیار و همکار ارگان‌ها حاکمیتی و حکومتی ایجاد شوند، نهادهایی که بر بستر انقلاب و با هدایت و تأسیس انقلابیون راه‌اندازی شدند و در زمره موفق‌ترین تجربه‌های سازمان‌های مردم‌نهاد قرار دارد که در ساختارهای جامعه ریشه دوانده‌اند.

ستاد مردمی رسیدگی به امور دیه و کمک به زندانیان نیازمند (یا همان ستاد دیه) از جمله این نهادهاست که پایه‌گذار و بنیانگذار آن یعنی شهید سید اسدالله لاجوردی پس از مشاهدات بسیار خود از زندان‌ها به دلیل مسئولیت ریاست بر سازمان‌ زندان‌ها، درد و درمان را با هم شناخت و با همفکری و همیاری دوستان انقلابی خود که جمعی از بازاریان نیکوکار و نیک‌اندیش و البته حلقه اصلی کمیته استقبال از امام خمینی(ره) در بازگشت به وطن در بهمن‌ماه سال ۵۷ بودند، ستاد دیه را راه‌اندازی کرد.

ستاد دیه را می‌‌توان مولود انقلاب اسلامی دانست که در طول بیش از ۳۰ سال خدمت خالصانه و خاضعانه، بیش از ۱۴۰ هزار زندانی جرائم مالی غیرعمد و غیرکلاهبرداری را از بند و حبس رهانیده و به آغوش خانواده و جامعه بازگردانده است. این ستاد همچنین پیگیر تصویب برخی قوانین بازدارنده بوده که با تخمین سرانگشتی، این قوانین سبب شده‌اند تا صدها هزار نفر به دلیل بدهی‌های ناشی از اقدامات غیرعمد، رَه به زندان نبرند.

برای دانستن تاریخچه، عملکرد و خدمات ستاد دیه از زمان راه‌اندازی تا کنون، با سید اسدالله جولایی، سکاندار ستاد دیه که این روزها در سمت رییس هیات امناء ستاد دیه کشور به خدمات خود در این مجموعه حمایتی ادامه می‌دهند، گفت‌وگویی انجام دادیم که بخش اول آن پیش از این منتشر شده بود و حالا بخش دوم و پایانی آن در اختیار شما قرار دارد.

تسنیم: تصویب قانون اجباری شدن بیمه شخص ثالث، در کنار آزادی بیش از ۱۴۰ هزار زندانی نیازمند از جمله خدمات درخشان ستاد دیه محسوب می‌شود. آیا در حوزه قانون‌گذاری اقدام دیگری هم داشته‌اید؟

جولایی: اتفاقاً در جریان پالایش زندانیان جرائم غیرعمد با این مواجه شدیم که یک عده به دلیل بدهکاری‌های مالی وارد زندان‌ها می‌شوند که عمده آنها بدهکار چک هستند. تلاش در راستای “قانون جدید صدور چک” و همچنین «تصویب قانون رفع جنبه کیفری از صداق بالای ۱۱۰ سکه» و در ادامه برگزاری جلسات و تهیه گزارش‌های مستند برای «تعیین معیار مهریه با شرایط روز جامعه» از دیگر برنامه‌های ستاد دیه در سه دهه اخیر بوده است که به برکت آن از ورود ناخواسته بسیاری از بدهکاران مالی به داخل زندان‌ها پیشگیری شده است.

روز تصویب قانون چک در مجلس واقعاً یک روز حماسی بود. آقای پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی و آقای دلخوش از تصویب این قانون خیلی خوشحال بودند. بعد تصویب قانون چک بود که آمارهای بانک مرکزی حیرت‌انگیز شدند؛ به این ترتیب که منحنی چک‌های وصولی رو به صعود و منحنی چک‌های برگشتی رو به نزول بود.

بعد از آن هم در بحث اصلاح محکومیت‌های مالی قانون مهریه هم تلاش شد، منتها متأسفانه به آخر مجلس دهم کشید و تاکنون مصوب مجلس یازدهم نشده است؛ اما در کمیسیون قضائی مجلس در حال طرح است. اگر این طرح هم در مجلس تصویب شود و به اجرا دربیاید، ورودی به زندان‌ها کاهش قابل توجهی خواهد داشت.

تسنیم: به دلیل همین عملکرد درخشان است که نزد همه مسئولان و ارکان نظام از هر گروه و جناحی قابل اعتماد و مورد احترام هستید. نظر مقام معظم رهبری درباره فعالیت‌های ستاد دیه چیست؟

جولایی: مقام معظم رهبری حامی همیشگی ستاد دیه بوده و هست. در جریان جلب مشارکت‌های مردمی و دریافت کمک‌های هرساله مسئولین و رؤسای قوا، باید به کمک‌های مادی و معنوی مقام معظم رهبری اشاره کنم که بدون شک در رأس همه کمک‌هاست. حضرت آقا چه در اختصاص سالانه کمک‌های نقدی مربوط به ماه رمضان و چه در تمجید از فعالیت‌های ستاد در حوزه‌های دیگر، همیشه دلگرم‌کننده بوده‌اند.

خاطرم هست یک روز که خدمتشان رسیده بودم، بعد از اقامه نماز ظهر و عصر در دیداری که با افراد داشتند، به من فرمودند؛ گزارش بدهید که در ستاد دیه چه کار کرده‌اید و ستاد در چه حالی است. خدمتشان عرض کردم که در حال حاضر تعداد ۸۶ هزار نفر (طبق آمار آن روز) از زندان‌ آزاد شدند. بعد با یک علاقه خاصی فرمودند؛ این تعداد که گفتید آزاد شده‌اند؟ عرض کردم بله حضرت آقا! اینها از زندان آزاد شدند. فرمودند؛ چه جوری؟ عرض کردم؛ خدا کمک کرد و ستاد دیه تلاش کرد. بیش از ۴۸ درصد از مبالغ را از طلبکاران و اولیای دم کمک و گذشت گرفتیم. بعد خدمت ایشان توضیح دادم که سامانه‌های تلفن همراه (#۷۷۷۷*۷۸۰*) را ایجاد کرده‌ایم که هر کارگر و کشاورزی اگر بخواهد می‌تواند حتی هزار تومان به آزادی زندانیان نیازمند جرائم غیرعمد مالی کمک کند. بقیه گزارش کار را طبق جدول فرآیند خدمت ایشان عرض کردم که با تشویق و دعای مقام معظم رهبری برای همکاران عزیزم در سراسر کشور همراه بود.

در یک مقطع دیگر هم یعنی در ماه رمضان دو سال قبل در ضیافت افطار خدمت حضرت آقا رسیدم و در جمع چند نفر از دوستان، باز گزارش ارائه دادم و عرض کردم که تا الان بیش از یکصد و اندی هزار نفر از زندان آزاد شده‌اند که آنجا هم خیلی خوشحال شدند و باز تشویق و دعا فرمودند.

ایشان همیشه حامی ستاد دیه بودند و هر گاه به سفرهای استانی تشریف می‌بردند، کمک‌های مالی قابل توجهی به ستاد دیه آن استان ارائه می‌دادند.

تسنیم: حمایت‌های حضرت آقا حتماً در ترغیب دیگر مسئولان ارشد نظام هم مؤثر است. کمک آنان به ستاد دیه چطور هست؟

جولایی: هر ساله در جریان جشن گلریزان که برگزار می‌کنیم، همیشه اولین کمک را حضرت آقا عنایت می‌فرماید. بعد رؤسای قوا و مسئولان بلندپایه کشور کمک‌های خود را مرحمت می‌کنند. امسال که به‌دلیل شیوع بیماری کرونا جلسه حضوری نداشتیم و گلریزان خودمان را مجازی برگزار کردیم، مقام معظم رهبری ۴۵۰ میلیون تومان کمک فرمودند. بعد از آن رئیس محترم جمهور ۲۷۰ میلیون تومان کمک فرمودند. رئیس محترم مجلس و رئیس محترم قوه قضاییه هر کدام ۵۰ میلیون تومان کمک کردند و بعد کمک‌ها پشت سر هم آمد؛ از رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و دیگران تا مردم که مبالغ قابل توجهی سرازیر شد.

تسنیم: به نظر تعداد زندانیان آزادشده با توجه به بالا رفتن مبلغ دیه در هر سال‌، بسیار بیشتر از حجم کمک‌هایی باشد که دریافت می‌کنید. اینطور هست؟

جولایی: بله همینطور است، ما افزون بر نیکوکاران، از کمک و مساعدت طلبکاران خصوصی بهره می‌بریم. با توجه به آمار باید عنوان شود که اولیای دم و شاکیان، در خط مقدم حمایت از زندانیان تحت حمایت ستاد دیه قرار دارند؛ چرا که در اخذ گذشت از شاکیان که از مؤلفه‌های ثابت در فرآیند ثابت آزادسازی است، افرادی که در پی دستیابی به حقوق خود به طرح شکایت پرداخته‌اند با مشاهده تلاش ستاد دیه و احراز ناتوانی مالی، با گذشت خود تا ۵۰ درصد از حق و حقوق خود را می‌بخشند. این رقم بزرگی است و حتی در بعضی وقت‌ها بین ۷۰ تا ۸۰ درصد هم رسیده است. ما دست این شکات و طلبکاران را می‌بوسیم که اینطور به ستاد دیه عنایت دارند و بیشترین تأثیر را در مختومه شدن پرونده‌ها دارند.

تسنیم: این اعتماد و این حجم از کمک و رضایت به سادگی به‌دست نمی‌آید. ستاد دیه این سرمایه ارزشمند خودش را چطور به دست آورده است؟

جولایی: صداقت و سلامت مؤسسان این ستاد خیریه و در رأس آنها حضور سبز شهید حاج سید اسدالله لاجوردی، مرحوم امانی، آیت‌الله غیوری، مرحوم اعتمادیان، مرحوم نیری و دوستان و بزرگواران دیگر علت این اعتماد است. چون خود این شخصیت‌ها در هیئت امنا و هیئت مدیره ستاد دیه حضور داشتند، مردم به آن اعتماد کردند. الان هم علاوه بر دوستانی همچون آقایان میر محمد صادقی، سید مرتضی بختیاری، محمدمهدی حاج‌محمدی، غلامحسین اسماعیلی و … آقای دکتر لاجوردی فرزند شهید لاجوردی، آقای دکتر اعتمادیان پسر مرحوم اعتمادیان و محمدعلی امانی پسر مرحوم آقای امانی و اکبر بادامچیان و حامد شفیق که یادگاران بنیانگذاران ستاد دیه هستند، در هیئت امنا و هیئت مدیره ستاد حضور دارند.

به‌دلیل همین حضور پر خیر است که به برکت آن در ماه رمضان امسال و با آنکه کرونا شیوع پیدا کرده بود کمک ۸۹ میلیاردی خیّرین، زمینه آزادی بسیاری از زندانیان جرائم غیرعمد فراهم شد. البته جشن‌های گلریزان به‌منظور پیشگیری از انتقال ویروس کرونا در قالب برنامه‌های تلویزیونی و آیین‌های زنده در فضای مجازی برگزار شد.

تسنیم: تفکیکی از آمار استانی کمک‌های امسال را دارید؟

جولایی: نماینده ستاد دیه استان اصفهان با جمع‌آوری ۱۴ میلیارد تومان بیشترین میزان مشارکت مردمی را در آزادسازی‌های ویژه ماه مبارک رمضان به خود اختصاص داد. بعد از آن هم بیشترین کمک‌های اعطایی به مردم کرمان و تبریز اختصاص دارد.

تسنیم: علاوه بر ماه رمضان، برنامه مناسبتی دیگری هم دارید؟

جولایی:امسالبه مناسبت نخستین سالگرد شهادت سردار دلها شهید حاج قاسم سلیمانی، برنامه آزادی ۷۰۷ زندانی غیرعمد را داشتیم در قالب طرح «نذر آزادی برای سردار آسمانی» از بند حبس رهایی یافتند. استان‌های کرمان، خوزستان و کرمانشاه بیشترین نقش را در این طرح داشتند. در جریان سفر رئیس محترم قوه قضائیه به کرمانشاه، به اندازه سن آن شهید بزرگوار ۶۳ نفر از زندانیان آزاد شدند.

طرح‌های مشارکتی هم با نهادهای دولتی و مردمی مانند بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی حضرت امام و سازمان بسیج حقوق‌دانان داریم تا زندانیان جرائم مالی نیازمند از زندان رهایی یابند.

تسنیم: در حال حاضر چه تعداد زندانی جرائم مالی غیرعمد در زندان‌ها داریم؟

جولایی: تا ابتدای بهمن ماه، فقط ۶ هزار و ۴۱۶ نفر در زمینه مشمولین دریافت کمک و “تک‌قرار” هستند. آمار تفکیکی آنها هم بدین شرح است؛ زندانیان حوادث رانندگی ۲۲۶ نفر (که کمتر از ۱۰۰ نفر از اینها بدهکاران دیگه هستند و بقیه جرم‌های دیگری مانند سرقت خودرو، حمل مواد مخدر و … را مرتکب شده‌اند که بعد از اتمام کیفرشان می‌توانیم برای آزادی‌شان اقدام کنیم)، زندانیان حوادث کارگاهی ۵۰ نفر،‌ محکومیت‌های شبه عمد ۸۰ نفر، بدهکاران مالی چک ۹ هزار و ۳۵۹ نفر، بدهکاران مهریه تک‌قرار ۲ هزار و ۲۷۰ نفر و بدهکاران نفقه ۲۲۳ نفر که روند آزادسازی این زندانیان در حال انجام است.

در رتبه‌بندی کشوری هم تهران با یک هزار و ۱۵۸ زندانی بیشترین زندانی غیرعمد را به خود اختصاص داده و سیستان و بلوچستان تنها با ۴۳ محبوس، کمترین جمعیت را دارد.

تسنیم: آماری از زندانیان آزادشده در امسال را دارید؟

جولایی: بله، مفتخر هستم که اعلام کنم؛ آزادی ۵ هزار ۵۵۷ زندانی غیرعمد در ۹ ماهه سال ۹۹ از جمله اقدامات درخشان ستاد دیه در سال جاری است؛ به این ترتیب که در ابتدای سال جاری تا پایان آذرماه به همت خیّرین ۲۰۰ زندانی زن و ۵ هزار و ۳۵۷ محکوم مرد با بدهی ۲۳ هزار میلیارد ریالی توسط ستاد دیه آزاد شدند.

تفکیک جرائم افراد آزاد شده هم به این نحو است؛ ۵ هزار و ۳۲۲ نفر بدهکاران مالی ناشی از چک، مهریه و نفقه و ۲۳۵ نفر هم بابت دیه ناشی از حوادث کارگاهی و رانندگی.

تسنیم: برای سؤال آخر به ما بگویید که ستاد دیه برای خیّرین و نیکوکاران دستگیر زندانیان نیازمند چه اقدامی انجام داده است؟

جولایی: با عنایت خداوند، زحمات و تلاش‌های ما برای اینکه مبالغ اهدایی خیّرین به‌عنوان هزینه‌های کسب و کار و معاف از مالیات محسوب شود، نتیجه داد. این کار با کمک نمایندگان محترم مجلس و دریافت امضای ۴ وزیر ممکن شد. الان نیکوکارانی که به ستاد دیه کمک کنند، رسید دریافتی از ستاد جزو هزینه‌ها محسوب می‌شود و از مالیات معاف است. این قدردانی کوچک ما از نیکوکارانی است که کمک‌های خود را خالصانه و بدون هیچ چشم‌داشتی به ستاد دیه اهدا می‌کنند.